De financiële kengetallen geven u een globaal inzicht in de financiële positie van onze gemeente. De kengetallen moeten in samenhang worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk en in hun onderlinge verhouding een goed beeld geven van de financiële positie van onze gemeente.
Financiële kengetallen | Jaarrekening 2020 | Begroting 2022 | Begroting 2023 | Begroting 2024 | Begroting |
|---|---|---|---|---|---|
1.a Netto schuldquote | 81,1% | 80,1% | 89,0% | 96,5% | 84,0% |
1.b Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 74,7% | 74,1% | 82,8% | 89,3% | 77,4% |
2. Solvabiliteitsratio | 25,7% | 22,6% | 21,3% | 22,4% | 23,7% |
3. Structurele exploitatieruimte | -0,9% | 1,7% | 1,0% | 1,3% | 1,4% |
4. Grondexploitatie | 13,3% | -2,8% | 0,4% | 0,1% | 1,1% |
5. Belastingcapaciteit | 103,8% | 99,0% | 100,4% | 100,4% | 100,4% |
Toelichtingen
1. Netto schuldquote
De netto schuldquote bestaat uit twee kengetallen:
a. netto schuldquote: dit kengetal geeft inzicht in het niveau van de gemeentelijke schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft een indicatie van de mate waarin de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie drukken. Hoe lager het percentage hoe beter. De VNG adviseert om 130% als maximum norm te hanteren en daarboven de schuld af te bouwen.
b. netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen: Om inzicht te verkrijgen in hoeverre er sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote zowel in- als exclusief doorgeleende gelden weergegeven (netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen).
De gegevens zijn ontleend aan de geprognosticeerde balans. Voor onze gemeente bedraagt het percentage van de netto schuldquote in 2022 ongeveer 80%. Als gevolg van ons meerjareninvesteringsplan zullen de leningen de komende jaren nog licht toenemen. Met name investeringen in de fysieke leefomgeving en het onderwijs (IHP) zorgen ervoor dat wij meer middelen nodig hebben. In combinatie met dalende baten vanaf 2023 zorgt dit ervoor dat het percentage van de schuldquote stijgt komende jaren.
De gecorrigeerde netto schuldquote komt uit op ± 74%. Bij de netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen spelen voornamelijk de hypotheken aan ambtenaren een rol. Deze leningen zijn de afgelopen jaren sterk gedaald en de verwachting is dat deze de komende jaren verder afnemen.
Toelichting ontwikkeling kengetal
Voor het bepalen van het kengetal worden de ontwikkelingen in de balans gedeeld door de totale baten. In 2021 zijn op de grondexploitaties grotere eenmalige baten gerealiseerd. Deze worden voor 2022 en 2023 ook nog verwacht. Voor de jaren die daarop volgen nemen de totale baten af, waardoor het kengetal stijgt.
2. Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Voor onze gemeente zien we een stabiele solvabiliteitsratio van gemiddeld 22%, die langzaam daalt als gevolg van de geplande investeringen (MIP). De geplande investeringen zijn groter dan de afname/verkoop van de gronden. Het eigen vermogen blijft de eerste begrotingsjaren ongeveer gelijk. Later stijgt deze weer, waardoor het ratio in de laatste jaren ook weer licht stijgt.
3. Grondexploitatie
De afgelopen jaren is het risico van de grondexploitaties aanzienlijk gedaald. Dit doordat veel lopende grondexploitaties afgelopen jaren tot afwikkeling zijn gekomen. Incidentele opbrengsten die als gevolg hiervan zijn gerealiseerd zijn toegevoegd aan de algemene reserve.
Bij voornemens tot het openen of opstarten van nieuwe grondexploitaties is het belangrijk de daarmee samenhangende risico's en effecten op de algemene reserve en de weerstandsratio nadrukkelijk mee te wegen.
4. Structurele exploitatieruimte
Voor de beoordeling van de financiële positie is het ook van belang te kijken naar de structurele baten en structurele lasten. Structurele baten zijn bijvoorbeeld de Algemene uitkering en de opbrengsten uit de onroerende zaakbelasting. Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is. Een negatief percentage betekent dat er meer structurele lasten zijn dan structurele baten. Dit kengetal is relevant voor de beoordeling van de financiële positie, omdat het van belang is om te weten of en welke structurele ruimte een gemeente heeft om de eigen lasten te dragen of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is.
De structurele exploitatieruimte is in alle begrotingsjaren positief. Over 2020 was deze nog negatief. De stijgende zorgkosten in de afgelopen jaren hebben druk gezet op dit kengetal. Mede door de bezuinigingen en de (voorlopige) compensaties voor de jeugdtekorten is er sprake van een positieve exploitatieruimte.
5. Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit geeft inzicht in de belastingdruk van de gemeente ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Het landelijk gemiddelde is gebaseerd op de gegevens van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO), die jaarlijks een rapport opstelt over de ontwikkeling van de lokale lasten. COELO veronderstelt een vaste waarde voor gebruik en zet dit af tegen de tarievenontwikkeling. Het feitelijk gebruik kan afwijken van het veronderstelde gebruik, waardoor de ruimte voor belastingverhoging niet wordt bepaald door het percentage dat door de COELO wordt berekend.
In de berekening zijn meegenomen de OZB-lasten, rioolheffing en afvalstoffenheffing voor een gemiddeld gezin.